Vorige week kreeg ik een spoedmelding van Jailey uit Overdie. Het was dinsdagavond, half acht, en haar toilet spoelde niet meer door. “Ik heb al drie keer geprobeerd door te trekken, maar het water blijft staan,” vertelde ze me door de telefoon. Binnen 25 minuten stond ik bij haar rijtjeshuis aan de Bergerweg. Het probleem? Een klassieke herfstverstoppping die ik elk jaar tientallen keren tegenkom zodra de temperatuur onder de 10 graden zakt.
Als loodgieter in Alkmaar met meer dan 25 jaar ervaring zie ik elk najaar hetzelfde patroon. September loopt rustig, maar zodra oktober aanbreekt en de eerste echte koude nachten komen, begint mijn telefoon vaker te rinkelen. En dat is geen toeval, de seizoensgebonden oorzaken verstopte wc Alkmaar hebben alles te maken met hoe onze lokale infrastructuur reageert op temperatuurwisselingen.
Waarom verstopt jouw wc vaker in herfst en winter?
Veel Alkmaarders denken dat een verstopt toilet gewoon pech is, maar volgens mij klopt dat niet helemaal. In wijken als Overdie en West zie ik duidelijke patronen die direct gekoppeld zijn aan het seizoen. De combinatie van oudere leidingsystemen en Hollandse herfstbuien creëert perfecte omstandigheden voor verstoppingen.
Bij Jailey bleek het probleem te zitten in de hoofdafvoerleiding van haar woning uit 1978. Typisch voor die periode: gietijzeren leidingen die inmiddels deels zijn vervangen door PE, maar waar nog steeds oude koppelingen zitten. Wanneer de temperatuur ’s nachts daalt naar 5 graden en overdag weer stijgt naar 15, krimpen en zetten die materialen uit. Dat lijkt misschien niets, maar na 45 jaar krijg je scheurtjes en hobbels waar toiletpapier en andere rommel blijft hangen.
Temperatuur doet meer dan je denkt
Ik leg klanten altijd uit dat leidingen leven. Koper, PE, PEX, ze reageren allemaal op temperatuur. In De Hoef, waar ze in de jaren 70-90 gebouwd hebben met moderne PE-leidingen, zie je dit minder extreem. Maar in het Bergerwegkwartier, met die mix van oud en nieuw? Daar krijg je spanning in het systeem.
Trouwens, wat veel mensen niet weten: bij temperaturen onder de 12 graden werken de bacteriën in je riool tot 40% langzamer. Dat betekent dat toiletpapier en organisch materiaal veel langer intact blijven. Normaal lost standaard toiletpapier binnen 24 uur op, maar in november kan dat wel 3 tot 4 dagen duren. Tel daarbij op dat we in de herfst gemiddeld 20% meer tijd binnenshuis doorbrengen, meer koffie, meer toiletbezoek, en je hebt een recept voor problemen.
Herfstspecifieke problemen in Alkmaar
Alkmaar heeft een interessant rioolsysteem. In wijken als Overdie hebben ze nog grotendeels gemengde stelsels waar hemelwater en afvalwater samenkomen. Dat werkt prima in de zomer, maar zodra de bladeren van de bomen vallen? Dan krijg je situaties zoals bij Jailey.
De bladeren-domino-effect
Hier is wat er gebeurt: bladeren verstoppen dakgoten, water kan niet weg, loopt over naar de hemelwaterafvoer. Die raakt verstopt, waardoor druk ontstaat in het systeem. Die druk werkt door naar de hoofdleiding, en plotseling spoelt je toilet niet meer goed door. Ik zie dit vooral in oktober en november, precies wanneer de populieren en esdoorns rond de Accijnstoren hun blad verliezen.
Bij Jailey heb ik eerst de hoofdleiding doorgespoeld met onze hogedrukspuit. Binnen 15 minuten stroomde alles weer normaal. Maar ik heb haar ook geadviseerd om haar dakgoten te laten controleren, want volgens mij zat daar de echte oorzaak. Een week later belde ze terug, inderdaad, de dakgoot zat vol met bladeren van de grote boom in haar achtertuin.
Vocht en toiletpapier
De Alkmaarse herfst is notoir vochtig. We zitten hier tussen de duinen en het water, met gemiddeld 85% luchtvochtigheid in oktober. Dat heeft een verrassend effect op toiletpapier. In een badkamer zonder goede ventilatie absorbeert een rol toiletpapier al vocht uit de lucht. Wanneer je het dan gebruikt, lost het minder goed op in het spoelwater.
Ik adviseer altijd: bewaar je toiletpapier in een gesloten houder, zeker als je badkamer aan de noordkant zit zoals veel woningen in West. En zet na het douchen altijd de raam open of de ventilator aan, ook al is het fris buiten. Die 5 minuten ventilatie voorkomt veel narigheid.
Winteruitdagingen specifiek voor Alkmaar
Alkmaar kent zelden extreme vorst, we zitten op zeeniveau met maritiem klimaat, maar die paar nachten dat het wel vriest, kunnen fataal zijn. Vooral in oudere woningen met toiletten in bijkeukens of onverwarmde ruimtes.
Bevriezingsrisico in naoorlogse wijken
In Overdie zie ik elk jaar wel twee of drie gevallen van bevroren leidingen. Die rijtjeswoningen uit de jaren 50-80 hebben vaak een toilet in een aanbouw of bijkeuken die niet goed geïsoleerd is. Wanneer het ’s nachts -5 wordt en je hebt de verwarming uit omdat je op vakantie bent? Dan heb je een probleem.
Een bevroren watertoevoer betekent niet alleen dat je toilet niet kan doorspoelen. Wanneer water bevriest, zet het uit met ongeveer 9%. In een koperen leiding van 15mm kan dat genoeg zijn om scheurtjes te veroorzaken. En dan heb je niet alleen een verstopt toilet, maar ook waterschade zodra het weer ontdooit.
Condensatie in standleidingen
Dit is een technisch probleem dat ik vooral zie in woningen met twee verdiepingen in De Hoef. Warme lucht uit de woning stijgt op door de ontluchtingsleiding op het dak. Bij temperaturen rond het vriespunt condenseert die lucht tegen de koude binnenwand van de buis. Dat condenswater druppelt terug en kan bij de koppeling met de afvoerleiding minerale afzettingen veroorzaken.
Volgens mij is dit een van de meest onderschatte oorzaken van trage afvoer in de winter. Je merkt het niet meteen, het gaat geleidelijk, maar na een paar koude winters heb je een serieuze vernauwing. De oplossing? Een goed geïsoleerde standleiding en regelmatige inspectie.
Wat werkt niet (en kost je alleen maar geld)
Laat me eerlijk zijn over wat ik vaak tegenkom bij spoedmeldingen. Mensen hebben al van alles geprobeerd voordat ze bellen, en meestal maken ze het erger.
De extra-water-mythe
“Ik heb al tien keer doorgetrokken”, dat hoor ik wekelijks. Maar moderne toiletten zijn ontworpen voor specifieke watervolumes. Een standaard toilet in Alkmaar gebruikt 6 liter per spoelbeurt. Die 6 liter creëert een hydraulische drukgolf die de afvoer schoon spoelt. Meer water betekent niet meer druk, het verstoort juist de werking.
Tussen haakjes, bij Jailey had iemand geadviseerd om een emmer water in de pot te gooien. Dat werkt alleen als de verstopping in de pot zelf zit, niet in de leiding. En in 90% van de gevallen zit het probleem in de leiding.
Chemische ontstoppers in de winter
Dit is volgens mij de grootste valkuil. Die fles met agressieve chemicaliën belooft wonderen, maar bij temperaturen onder de 15 graden werken ze nauwelijks. De chemische reactie heeft warmte nodig om effectief te zijn. Bovendien kunnen ze in oudere gietijzeren leidingen, zoals veel woningen in Overdie hebben, corrosie versnellen.
En dan heb ik het nog niet eens over de schade aan het milieu. Die middelen komen uiteindelijk in ons rioolsysteem terecht en verstoren de biologische processen die afval afbreken. Voor Alkmaar, met onze kwetsbare waterhuishouding zo dichtbij het Natura 2000-gebied, is dat geen goede zaak.
Preventief onderhoud: mijn herfstchecklist
Ik begin elk jaar rond half september met mijn preventieve rondes. Klanten die me bellen voor CV-onderhoud krijgen automatisch ook advies over hun sanitair. Want volgens mij hoort dat bij elkaar, je hele huis winterklaar maken.
Oktober-acties
Eerste week oktober controleer ik altijd dakgoten en hemelwaterafvoeren. In wijken als West, waar veel bomen staan, is dit cruciaal. Ik adviseer klanten om zelf bladvangers te plaatsen, kost misschien 50 euro, maar bespaart je een spoedmelding van 180 euro op een zondagavond.
Daarna spoel ik alle toiletten door met warm water. Niet kokend, dat beschadigt de glazuurlaag, maar rond de 60 graden. Dat lost eventuele vetophopingen op en geeft je een schone start van het seizoen. In woningen met een WADI-systeem, zoals veel huizen in De Hoef, controleer ik ook of de infiltratie goed werkt.
Voor de eerste vorst
Zodra de weersverwachting nachten onder nul voorspelt, meestal eind november, begin december, is het tijd voor isolatie. Waterleidingen in onverwarmde ruimtes krijgen isolatiemateriaal van minimaal 13mm dik. Bij leidingen langs buitenmuren in oudere woningen adviseer ik soms verwarmingslint.
En dit is belangrijk: zorg dat de temperatuur in ruimtes met sanitair nooit onder de 14 graden komt. Ik zie het te vaak, mensen zetten de verwarming uit om te besparen, maar dan betaal je het dubbele aan reparaties. Bij vakanties in de winter: minimaal 15 graden aanhouden en vraag een buurman om af en toe door te spoelen.
Moderne oplossingen voor Alkmaarse woningen
De laatste jaren zie ik steeds meer interesse in waterbesparende toiletten. Dat past ook bij Alkmaar, we zijn hier best bewust bezig met duurzaamheid. Maar volgens mij moet je wel oppassen dat je het goed doet.
Waterbesparende systemen in oude woningen
Een modern toilet met 4 liter spoeling klinkt geweldig, maar in een woning uit de jaren 70 met originele leidingen? Dat kan problemen geven. Die oude systemen zijn ontworpen voor 9 liter spoelingen. Met minder water krijg je niet genoeg stroomsnelheid om de afvoer goed schoon te spoelen.
In De Hoef, met die moderne PE-leidingen, werkt het prima. Maar in het Bergerwegkwartier adviseer ik vaak om eerst de leidingen te upgraden voordat je overschakelt op waterbesparend. Of kies voor een duospoeling: 3 liter voor klein, 6 liter voor groot. Dat geeft je flexibiliteit.
Innovaties die echt werken
Ik ben best enthousiast over nieuwe coating-technologieën. Die hydrofobe nano-coatings maken toiletpotten bijna zelfreinigend. Vuil en aanslag hechten veel minder, wat vooral in de winter handig is wanneer de biologische afbraak trager gaat. Kost misschien 150 euro extra bij aanschaf, maar je bespaart op schoonmaakmiddelen en hebt minder kans op verstoppingen.
Trouwens, ik zie ook steeds meer slimme toiletsystemen. Sensoren die afwijkende doorstroming detecteren en je waarschuwen voordat het echt misgaat. Voor een woning van 380.000 euro, het gemiddelde in Alkmaar, is dat geen gekke investering. Kost zo’n 800 tot 1200 euro extra, maar voorkomt veel narigheid.
Praktijkvoorbeelden uit Alkmaar
De kerstdagenverstoppng in Overdie
Vorig jaar kreeg ik eerste kerstdag een melding van een gezin aan de Bergerweg. Familie op bezoek, tien mensen in huis, en tegen het avondeten spoelde het toilet niet meer door. Klassieke situatie: intensief gebruik, vetter eten dan normaal, en een afvoerleiding met te weinig afschot.
Bij inspectie bleek dat de hoofdleiding slechts 3mm per meter afschot had, de norm is minimaal 5mm, ideaal is 10mm. Gecombineerd met het feestdagengebruik was dat net te weinig. Ik heb de leiding doorgespoeld en geadviseerd om voor de volgende feestdagen preventief te laten reinigen. En misschien belangrijker: gasten vriendelijk wijzen op normaal toiletgebruik. Je kent het wel, sommige mensen behandelen andermans toilet anders dan hun eigen.
Vorst in De Hoef
Een vrijstaande woning met toilet in de bijkeuken had elk jaar hetzelfde probleem. Zodra het vroor, bevroor de spoelleiding. De eigenaren hadden al isolatie aangebracht, maar het hielp niet genoeg. Het probleem was dat ze in de winter weinig thuis waren en de verwarming laag zetten.
De oplossing? Een kleine vorstbeveiliging met thermostaat die automatisch inschakelt bij temperaturen onder 5 graden. Kost 120 euro, maar sindsdien geen problemen meer. Soms hoef je niet het hele systeem te vervangen, een slimme aanvulling is genoeg.
Technische details die het verschil maken
Laat me even technisch worden, want volgens mij helpt het om te begrijpen hoe je toilet echt werkt. Dat maakt preventie veel logischer.
Afvoerdiameters in Alkmaar
Nederlandse norm NEN 3215 schrijft 110mm voor toiletafvoeren voor. In woningen gebouwd na 2000 is dat standaard. Maar in Overdie en West zie je nog veel 90mm afvoeren uit de jaren 70-80. Dat werkt prima in de zomer, maar in de winter met tragere doorstroming? Dan merk je het verschil.
Upgraden naar 110mm kost gemiddeld 800 tot 1200 euro, afhankelijk van toegankelijkheid. Maar als je elk jaar problemen hebt, betaalt het zich binnen drie jaar terug. Zeker als je rekent met spoedtarieven, die liggen vaak tussen 150 en 250 euro per keer.
Het belang van correct afschot
In mijn ervaring is afschot het meest onderschatte aspect. De norm zegt 5 tot 20mm per meter, maar ik hanteer altijd 10mm. Dat geeft voldoende stroomsnelheid zonder dat vaste stoffen achterblijven. Bij koudere temperaturen, wanneer de stroming trager is door de verhoogde viscositeit van het water, wordt dit nog belangrijker.
In De Hoef, met die vlakke topografie, is dit meestal geen probleem. Maar in oudere delen van West, waar de grond soms verzakt is door de veenondergrond, zie ik regelmatig leidingen met onvoldoende of zelfs negatief afschot. Dan help je jezelf alleen met vervanging.
Wanneer moet je echt bellen?
Niet elk probleem vereist directe professionele hulp, maar sommige signalen moet je serieus nemen. Zeker in de herfst en winter, wanneer kleine problemen snel kunnen escaleren.
Alarmsignalen
Bel direct wanneer je dit merkt: water dat terugkomt in bad of douche wanneer je doorspoelt, gorgelende geluiden uit afvoeren, of een vieze geur die niet weggaat. Dit zijn tekenen van een blokkade in de hoofdleiding, en dat lost niet vanzelf op.
Ook belangrijk: als je toilet langzaam leegloopt in plaats van snel weg te spoelen, heb je waarschijnlijk een gedeeltelijke verstopping. Die wordt alleen maar erger, zeker in de winter. Ik kan dat binnen een half uur oplossen, maar als je wacht tot het compleet verstopt is, duurt het langer en kost het meer.
Je kunt me bereiken op 085 019 69 05, 24/7, ook in het weekend. Binnen 30 minuten ben ik ter plaatse in Alkmaar, en je krijgt altijd een vast tarief vooraf. Geen verrassingen achteraf.
Wat kun je zelf proberen
Voor kleine verstoppingen werkt een goede ouderwetse ontstopper vaak prima. Niet die goedkope plastic dingetjes, maar een professionele met stevige rubber. Zorg voor een goede afsluiting rond de afvoer en pomp krachtig 10 tot 15 keer. Werkt het na drie pogingen niet? Dan zit het dieper en heb je professionele hulp nodig.
Heet water kan ook helpen, een emmer van 60 graden water uit de hoogte in de pot gieten. De valenergie helpt om de verstopping los te maken. Maar nogmaals: niet kokend water, en niet bij een compleet verstopt toilet waarbij het water al hoog staat.
Toekomstperspectief voor Alkmaar
Alkmaar ontwikkelt zich snel. Nieuwbouwwijken krijgen standaard gescheiden rioolstelsels, wat seizoensproblemen vermindert. Maar voor bestaande wijken als Overdie en West blijft onderhoud belangrijk.
Klimaatadaptatie
We zien de laatste jaren nattere herfsten en grilliger winters. Oktober 2023 was de natste in 30 jaar, met meer dan 150mm neerslag. Dat zet systemen onder druk. De gemeente werkt aan verbeteringen, maar volgens mij duurt dat nog jaren voordat het overal geïmplementeerd is.
Wat kun je zelf doen? Investeer in goede afvoer en drainage rond je woning. In De Hoef werken die WADI-systemen goed, maar ze vereisen wel onderhoud. Laat ze jaarlijks controleren, zeker na een natte herfst.
Duurzaamheid en waterbesparing
Het Nationaal Plan Drinkwaterbesparing wil naar 100 liter per persoon per dag in 2035. Dat betekent efficiëntere toiletten. Voor nieuwbouw is dat geen probleem, maar voor bestaande woningen vraagt het om zorgvuldige aanpak.
Mijn advies: als je toch renovaties plant, kijk dan naar je hele sanitaire systeem. Niet alleen het toilet vervangen, maar ook leidingen, afschot en isolatie meenemen. Dat voorkomt dat je straks waterbesparend wilt zijn maar tegen technische beperkingen aanloopt.
Praktisch advies voor dit najaar
We zitten nu eind september, en volgens de weersverwachting krijgen we begin oktober de eerste koude nachten. Dat is het moment om actie te ondernemen, niet wanneer je al problemen hebt.
Deze week nog doen
Controleer je dakgoten, klimmen op een ladder kan nog zonder dikke jas. Spoel alle toiletten door met warm water. Check of je isolatiemateriaal nog goed zit rond leidingen in onverwarmde ruimtes. En maak een afspraak voor CV-onderhoud als je dat nog niet gedaan hebt, daarbij kan ik meteen je sanitair checken.
Voor woningen in Overdie met die oudere leidingen: overweeg een camera-inspectie. Kost 150 euro, maar dan weet je precies waar je staat. Veel beter dan verrast worden met een verstopt toilet op een koude novemberavond.
Langetermijnplanning
Als je woning ouder is dan 40 jaar en je hebt regelmatig kleine problemen, is dit misschien het moment om te investeren in vervanging van de hoofdafvoer. Ja, dat kost 2000 tot 3500 euro, maar je hebt er 50 jaar plezier van. En bij een WOZ-waarde van 380.000 euro is dat een verstandige investering in je woning.
Ik geef altijd 10 jaar garantie op mijn werk, dus je weet zeker dat het goed zit. En vaak kunnen we subsidie aanvragen voor verduurzaming, daar help ik graag bij.
Dus, wil je dit najaar en deze winter zonder zorgen door? Neem dan nu actie. Bel me op 085 019 69 05 voor een gratis adviesgesprek. Dan kijken we samen wat jouw woning nodig heeft om de koude maanden goed door te komen. Want volgens mij is voorkomen altijd beter dan genezen, zeker als het om je toilet gaat.
